Σε μια πρόσφατη συνάντηση της ομάδας Καθηγητών Παλαιοντολογίας του ΕΚΠΑ, με επικεφαλής την Καθηγήτρια και Πρόεδρο του Τμήματος Γεωλογίας, Ασημίνα Αντωναράκου, μαζί με τον Δήμαρχο Δυτικής Λέσβου, Ταξιάρχη Βέρρο, τον Αντιδήμαρχο Γιώργο Αλάνη και τον Πρόεδρο της κοινότητας Βρίσας, Νικόλαο Λάσκαρη, επιβεβαιώθηκε η συνεργασία μεταξύ Δήμου και Πανεπιστημίου για τη δημιουργία ενός νέου εκθετηρίου στα Βατερά. Αυτός ο χώρος θα χρησιμεύσει ως ένα μεταβατικό σημείο παρουσίασης και ανάδειξης του πολιτιστικού και ιστορικού πλούτου εκατομμυρίων ετών της περιοχής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρώτη συνάντηση, όπου τέθηκαν οι βάσεις για την επαναλειτουργία της Συλλογής Φυσικής Ιστορίας της Βρίσας, πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2024, με την παρουσία του Αναπληρωτή Προέδρου του Συμβουλίου Διοίκησης του ΕΚΠΑ, Νίκου Θωμαΐδη, και των Καθηγητών Παλαιοντολογίας, Γιώργου Λύρα και Γιώργου Κοντακιώτη.
Η εξέλιξη των ερευνών
Τα Βατερά της Λέσβου, μια περιοχή φημισμένη για τα εντυπωσιακά παλαιοντολογικά ευρήματα, επανέρχονται στο προσκήνιο της επιστημονικής κοινότητας, λόγω των πρόσφατων ανακαλύψεων που φωτίζουν άγνωστες πτυχές του γεωλογικού παρελθόντος της περιοχής.
Οι νέες παλαιοντολογικές έρευνες εμπλουτίζουν σημαντικά τις γνώσεις μας για τα ζώα που κατοικούσαν στην περιοχή εκατομμύρια χρόνια πριν. Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανακάλυψη ενός απολιθώματος αγριογούρουνου, γεγονός που υποδηλώνει ότι το παλαιοπεριβάλλον των Βατερών ήταν πιο δασώδες από ό,τι πιστευόταν. Επιπλέον, ολοκληρώθηκε μια λεπτομερής μελέτη της στρωματογραφίας της περιοχής, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για τη γεωλογική ιστορία της.
Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία αυτών των νέων ευρημάτων, καθώς και την ανάγκη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας και των επισκεπτών, αποφασίστηκε η δημιουργία ενός εκθετηρίου στον παραλιακό δρόμο των Βατερών. Εκεί θα εκτεθούν αντιπροσωπευτικά απολιθώματα από την περιοχή, όπως γαζέλες, άγρια άλογα, μαμούθ και μαστόδοντα.
Το πιο σημαντικό έκθεμα θα είναι ο γιγαντιαίος δίποδος πίθηκος των Βατερών, για τον οποίο θα συναρμολογηθεί ένας πλήρης σκελετός. Αυτή θα είναι η πρώτη φορά παγκοσμίως που θα συναρμολογηθεί ο σκελετός αυτού του ζώου.
Η επιστημονική έρευνα συνεχίζεται, ενισχύοντας τη θέση των Βατερών ως έναν από τους σημαντικότερους παλαιοντολογικούς τόπους της Ευρώπης. Με το νέο εκθετήριο κοντά στην παραλία, αναμένεται να προσελκύσει σημαντικό εκπαιδευτικό και τουριστικό ενδιαφέρον.
Οι παραπάνω δράσεις υλοποιούνται σύμφωνα με το σχέδιο για την επαναλειτουργία της Συλλογής Φυσικής Ιστορίας Βρίσας, το οποίο έχει εκπονηθεί από τον Δήμαρχο Δυτικής Λέσβου και Καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Λίγα λόγια για τη Συλλογή της Βρίσας
Η Συλλογή Φυσικής Ιστορίας Βρίσας λειτουργεί από το 1998 ως παράρτημα του Μουσείου Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η Συλλογή περιλαμβάνει μοναδικά ευρήματα, όπως μαμούθ, ρινόκερους, αντιλόπες, γαζέλες, γιγαντιαίες χελώνες, άγρια άλογα και πιθήκους που περπατούσαν στα δύο πόδια.
Η ερευνητική δραστηριότητα του Πανεπιστημίου Αθηνών οδήγησε στην ανακάλυψη σπάνιων απολιθωμάτων, τόσο λόγω της ποικιλίας των ειδών όσο και λόγω της ίδιας της φύσης των απολιθωμάτων. Ορισμένα από αυτά είναι εντελώς άγνωστα, ενώ άλλα είναι γνωστά μόνο σε άλλες περιοχές, όπως μια νάνος αντιλόπη, μια γιγαντιαία χελώνα και ένας μεγάλος πίθηκος.
Περαιτέρω ανασκαφές επιβεβαίωσαν αυτά τα αρχικά συμπεράσματα. Η απολιθωματοφόρος θέση στα Βατερά είναι μεγάλης επιστημονικής σημασίας, καθώς παρέχει νέες και σημαντικές πληροφορίες για το περιβάλλον κατά την περίοδο πριν από την έναρξη των παγετώνων στο Πλειόκαινο, την εποχή δηλαδή που οι πρώτοι άνθρωποι εμφανίζονται στον Παλαιό Κόσμο.
Η αφθονία απολιθωμάτων γαζέλας, αλόγων και αντιλόπης υποδηλώνει ένα περιβάλλον σαβάνας. Τα ιζήματα μαρτυρούν την ύπαρξη ενός ποτάμιου συστήματος, με πιθανά δάση στις όχθες του. Η παρουσία του σχεδόν άγνωστου πιθήκου paradolichopithecus, που είναι γνωστός μόνο σε δύο τοποθεσίες στην Ευρώπη, και η γιγαντιαία χελώνα καθιστούν την πανίδα των Βατερών μοναδική.
