Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί μία από τις πρώτες αιτίες απώλειας ζωής στις γυναίκες παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 2022, 2.3 εκατομμύρια γυναίκες διαγνώστηκαν με καρκίνο του μαστού, ενώ σημειώθηκαν 670.000 θάνατοι. Υπολογίζεται ότι 1 στις 12 γυναίκες θα διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού στη ζωή της .
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το European Cancer Information System της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2022 εντοπίστηκαν 20.730 νέες περιπτώσεις καρκίνου στην ηλικιακή ομάδα 25-79 ετών, με το 35.4% να αναφέρεται στον καρκίνο του μαστού .
Οι κυριότεροι παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού είναι η ηλικία, το αυξημένο σωματικό βάρος, η επιβλαβής χρήση αλκοόλ, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, το ιστορικό έκθεσης σε ακτινοβολία, το ιστορικό αναπαραγωγικής υγείας (ηλικία εμμηναρχής και ηλικία εγκυμοσύνης), το κάπνισμα και η χρήση ορμονικής θεραπείας. Εντούτοις, περίπου οι μισές γυναίκες που θα εμφανίσουν καρκίνο δεν παρουσιάζουν κανέναν άλλο παράγοντα κινδύνου πέρα από το φύλο και την ηλικία (άνω των 40 ετών).
Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού εξαρτώνται από τον τύπο του καρκίνου και το στάδιο εξέλιξης του. Όμως, όσο πιο έγκαιρα γίνει η διάγνωση και ξεκινήσει η θεραπεία, τόσο πιο πιθανή είναι η πλήρης ανάρρωση της γυναίκας που νοσεί από καρκίνο του μαστού. Το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης φτάνει το 99% για τις περιπτώσεις διάγνωσης καρκίνου του μαστού σε πρώιμα στάδια. Για το λόγο αυτό, ο προσυμπτωματικός έλεγχος για την έγκαιρη διάγνωση θεωρείται ένα από τα χρησιμότερα εργαλεία για την μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού.
Στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής Δημόσιας Υγείας, και ειδικότερα του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία, προβλέπεται η υλοποίηση του Εθνικού Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου (ΕΠΠΕ), στο οποίο εμπεριέχονται δράσεις πρόληψης, συμπεριλαμβανομένης και της καθιέρωσης προληπτικών διαγνωστικών εξετάσεων των πολιτών για τον καρκίνο του μαστού (Πρόγραμμα Φώφη Γεννηματά). Οι δωρεάν εξετάσεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα είναι οι εξής:
· Εξέταση Ψηφιακής Μαστογραφίας για όλες τις γυναίκες-δικαιούχους.
· Υπερηχογράφημα (σε περίπτωση ευρήματος ή ανάγκης περαιτέρω διερεύνησης).
· Κλινική εξέταση (σε περίπτωση ευρήματος).
Δικαιούχοι της Δράσης είναι οι γυναίκες Ελληνικής υπηκοότητας και οι γυναίκες πολίτες τρίτων χωρών που παραμένουν νόμιμα στην Ελληνική επικράτεια. Οι ωφελούμενες απαραίτητο είναι να πληρούν σωρευτικά τις εξής προϋποθέσεις:
α) να ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα των σαράντα πέντε (45) έως εβδομήντα τεσσάρων (74) ετών,
β) να φέρουν Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.),
γ) να μην έχουν διενεργήσει τις ίδιες διαγνωστικές εξετάσεις τους τελευταίους δώδεκα (12) ημερολογιακούς μήνες,
δ) να μην έχουν νοσήσει από καρκίνο του μαστού εντός των τελευταίων πέντε (5) ετών.
Για την καλύτερη ενημέρωση των δικαιούχων και του πληθυσμού για το πρόγραμμα, έχει δημιουργηθεί ιστότοπος (https://mastografia.gov.gr/), όπου βρίσκονται διαθέσιμες όλες οι σχετικές πληροφορίες (είδος παρεχόμενων εξετάσεων, Συνεργαζόμενα Κέντρα Διενέργειας Εξετάσεων, διαδικασία πραγματοποίησης εξετάσεων κ.ά.).
Έως σήμερα (Σεπτέμβριος 2024), έχουν πραγματοποιηθεί 410.000 Μαστογραφίες μέσω του Προγράμματος «Φ. Γεννηματά» και έχουν διαγνωστεί εγκαίρως 26.000 γυναίκες, έχοντας έτσι τη δυνατότητα να προχωρήσουν άμεσα στη θεραπεία τους.
Οι διαγνωστικές εξετάσεις και η κλινική εξέταση που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα πραγματοποιούνται σε δημόσιες ή ιδιωτικές Μονάδες Υγείας ενώ οι δαπάνες βαρύνουν το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) του Υπουργείου Υγείας και προέρχονται από ενωσιακούς πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
